Kapitalist
sistemde krizler giderek daha sık aralıklarla ortaya çıkmaktadır. Krizleri
önlemek mümkün olmasa bile ülke ekonomilerinin krizlerden daha az hasarla
kurtulabileceğini düşünen birçok ekonomist, iktisadi krizler üzerinde çalışarak
çeşitli teoriler kurmaya çalışmışlardır.
Bu
kitapta, iktisadi kriz teorilerinin ve modellerin yapısal özelliklerinden
ziyade, kavramsal çerçevelerini incelemeye gayret ettim. Bu nedenle, teorilerin
formülasyonları üzerinde durmak yerine, kapitalist sistemdeki krizleri nasıl
açıklamaya çalıştıklarını ortaya koydum. Önceki kitaplarımda olduğu gibi, bu
çalışmada da iktisadi kriz teorilerini ve modellerini incelerken yalın bir dil
kullandım. Böylece, yalnızca akademisyenlerin değil, konuyla ilgilenen herkesin
kolayca okuyabileceği bir çalışma yaptım.
Kitabı
yazarken, değişik ideoloji ve düşünceye sahip ekonomistlerin iktisadi krizler
konusundaki çalışmalarını ve kurdukları teorileri bir araya toplamayı
amaçladım. Türkçe’de bu alanda yazılan kitap sayısının az olması nedeniyle, bu
kitabın iktisat yazınına önemli bir katkı oluşturacağına inanıyorum. Ayrıca,
kitabın geniş bibliyografyasının iktisadî kriz konusunda çalışan
akademisyenlere yararlı olacağını umuyorum.
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
1. KAPİTALİST SİSTEMDE KRİZ OLGUSU, ÜRETİM VE FİNANS
KAPİTALİN KAPİTALİST SİSTEMDEKİ ÖNEMİ
KAPİTALİN KAPİTALİST SİSTEMDEKİ ÖNEMİ
1.1. KRİZ VE EKONOMİK KRİZ1.1.1. Ekonomik Krizler
1.1.1.1. Reel Sektör Krizleri
1.1.1.2. Finansal Krizler
1.1.1.2.1. Bankacılık Krizleri
1.1.1.2.2. Para Krizleri
1.1.1.2.3. Finansal Balonlar
1.2. KAPİTALİZMİN TANIMI
1.3. KAPİTALİST SİSTEMDE ÜRETİMİN BAŞLICA ÖZELLİKLERİ1.3.1. Kapitalist Sistemde Meta Üretimi
1.3.2. Kapitalist Sistemde Üretim Araçları Sahipliği
1.3.3. Kapitalist Sistemde Emtia Dolaşım Süreci ve Artı-Değer
1.3.4. Kapitalist Sistemde Üretilen Bir Metanın Değerinin Bileşenleri
1.3.5. Kapitalist Sistemde Sermayenin Organik Bileşimi
1.3.6. Kapitalist Sistemde Kâr Oranının ve Sermayenin Önemi
1.4. PARA VE FİNANS KAPİTAL1.4.1. Paranın Tanımı ve İşlevleri
1.4.2. Para Talebi
1.4.3. Paranın Kapitalizmdeki Biçimleri
1.4.3.1. Kredi
1.4.3.2. Tahvil, Bono ve Diğer Değerli Kâğıtlar
1.4.3.3. Hisse Senedi
1.4.4. Finans Kapitalin Tanımları
1.4.4.1. Hilferding’in Finans Kapital Tanımı
1.4.4.2. Vladimir I. Lenin’in Finans Kapital Tanımı
1.4.4.3. Nikolay Buharin’in Finans Kapital Tanımı
1.4.4.4. John Bellamy Foster’ın Finans Kapital Tanımı
2. KAPİTALİST SİSTEMDE EKONOMİK KRİZLER ÜZERİNE YAPILAN
ÇALIŞMALAR VE KRİZ TEORİLERİ
2.1. KAPİTALİST SİSTEMİN İLK KRİZ TEORİSYENİ: SISMONDI
2.2. İŞ ÇEVRİMLERİ VE KONJONKTÜR DALGALARI2.2.1. Clément Juglar ve Juglar Çevrimleri
2.2.2. Joseph Kitchin ve Kitchin Çevrimleri
2.2.3. Wesley Claire Mitchell’a Göre İş Çevrimleri
2.2.3.1. Mitchell – Buhran Evresinden Yeniden Canlanma (Boom) Evresine
2.2.3.2. Mitchell – Yeniden Canlanma Evresinden Refah Evresine
2.2.3.3. Mitchell – Refah Evresinden Kriz Evresine
2.2.3.4. Mitchell – Kriz Evresinden Buhran Evresine
2.2.3.5. Mitchell – Buhran Evresinden Yeniden Canlanma Evresine
2.2.3.6. Mitchell – İş Çevriminin Ortaya Çıkış Nedenleri
2.2.4. Simon Smith Kuznets ve Kuznets Çevrimleri
2.2.5. Nikolai Dmitrievich Kondratiev ve Kondratiev Dalgaları
2.2.5.1. Kondratiev’in Kapitalist Sistemde Meydana Gelen Krizler
Hakkındaki Görüşleri
2.2.5.2. Kondratiev Dalgaları’nın Tanımı
2.2.5.3. Kondratiev Dalgaları’nın Nitelikleri
2.2.5.4. Kondratiev Dalgaları’nın Evreleri
2.2.5.5. Kondratiev’in Ölümünün Ardından Kondratiev Dalgaları
Konusunda Yapılan Çalışmalar
2.2.6. Joseph Alois Schumpeter’in Kapitalist Sistemde Meydana Gelen Krizler
Hakkındaki Görüşleri
2.2.6.1. Schumpeter – Konjonktür Dalgaları
2.2.6.2. Schumpeter – Kalkınma Teorisi
2.2.6.3. Schumpeter – Yaratıcı Yıkım (Creative Destruction)
2.2.6.4. Schumpeter – Kapitalizmin Sonu
2.2.7. İş Çevrimi Üzerine Yapılan Çağdaş Çalışmalar
2.3. MARX VE MARKSİST DÜŞÜNCEDE KAPİTALİST SİSTEMİN
KRİZLERİ2.3.1. Marx’ın Yaşamı
2.3.2. Marx’ın Kapitalist Sistemdeki Krizler Konusundaki Düşünceleri
2.3.2.1. Marx – Emek-Zaman ve Emek-Değer Teorisi
2.3.2.2. Marx – Kâr Oranının Düşme Eğilimi
2.3.2.3. Marx – Kapitalist Sistemde Sermaye Birikim Süreci
2.3.2.4. Marx – Aşırı Sermaye ve Aşırı Meta Üretimi Teorileri
2.3.3. Engels’in Kapitalist Sistemdeki Krizler Konusundaki Düşünceleri
2.3.4. Marksist Ekonomistlerin Kapitalist Sistemdeki Krizler Konusundaki
Düşünceleri
2.3.4.1. Eksiktüketimi Baz Alan Marksist Kriz Teorileri
2.3.4.1.1. Rosa Luxembourg’un Eksiktüketim Teorisi
2.3.4.1.2. Eksiktüketim Teorileri’ne Popülist Yaklaşım: Narodnikler ve
Kuzey Amerikalı Popülistler
2.3.4.1.3. Hobson’ın Eksiktüketim Teorisi
2.3.4.1.4. Stalin’in Kapitalizmin Genel Krizi Teorisi
2.3.4.1.5. Keynesyen Eksiktüketim Teorisi
2.3.4.1.6. Marksist Eksiktüketim Teorisi
2.3.4.1.7. İkinci Dünya Savaşı Sonrası Sovyetler Birliği’nde Eksiktüketim
Teorisi
2.3.4.1.8. Sweezy ve Baran’ın Tekelci Sermaye Teorisi
2.3.4.2. Kâr Sıkışmasını Baz Alan Marksist Kriz Teorileri
2.3.4.2.1. Kâr Sıkışması Teorisi’nin Kökenleri: Kalecki
2.3.4.2.2. Glyn ve Sutcliffe’in Kâr Sıkışması Teorisi
2.3.4.2.3. Boddy ve Crotty’nin Kâr Sıkışması Teorisi
2.3.4.2.4. Kâr Sıkışması Teorisi Konusunda Diğer Görüşler
2.3.4.3. Azalan Kâr Oranlarını Baz Alan Marksist Kriz Teorileri
2.3.4.3.1. Grosmann’ın Azalan Kâr Oranları Teorisi
2.3.4.3.2. Mattick’in Azalan Kâr Oranları Konusundaki Düşünceleri
2.3.4.3.3. Azalan Kâr Oranları Konusunda Diğer Görüşler
2.3.4.4. Siyasi Krizleri Baz Alan Marksist Kriz Teorileri
2.3.4.4.1. O’Connor’ın Siyasi Kriz Teorisi
2.3.4.4.2. Offe’nin Siyasi Kriz Teorisi
2.4. WICKSELL VE AVUSTURYA OKULU’NUN KAPİTALİST
SİSTEMDEKİ KRİZLER HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ
2.4.1. Wicksell’in Ekonomi Bilimine Katkısı ve Krizler Hakkındaki Görüşler
2.4.1.1. Wicksell – Emtia Fiyatlarının Düşmesinin Ekonomiye Etkileri
2.4.1.2. Wicksell – Emtia Fiyatları ve Paranın Dolaşım Hızı
2.4.1.3. Wicksell – Doğal Faiz Oranı ve Piyasa Faiz Oranı Ayrımı
2.4.1.4. Wicksell – Tam Rekabet Şartlarının Yetersizliği
2.4.1.5. Wicksell – Krizler Konusundaki Düşünceleri
2.4.2. Avusturya Okulu’nun Ekonomi Bilimine Katkısı ve Krizler Hakkındaki
Görüşleri
2.4.2.1. Avusturya Okulu’nun Kuruluşu
2.4.2.2. Avusturya Okulu’nun Ekonomi Alanındaki Genel Düşünceleri
2.4.2.3. Menger’in Ekonomi Bilimine Katkısı ve Kapitalist Sistemdeki
Krizler Konusundaki Düşünceleri
2.4.2.4. Böhm-Bawerk’in Ekonomi Bilimine Katkısı ve Kapitalist
Sistemdeki Krizler Konusundaki Düşünceleri
2.4.2.5. Wieser’in Ekonomi Bilimine Katkısı ve Kapitalist Sistemdeki
Krizler Konusundaki Düşünceleri
2.4.2.6. Avusturya Okulu’nun Diğer Mensuplarının Kapitalist Sistemdeki
Krizler Konusundaki Düşünceleri
2.4.1.1. Wicksell – Emtia Fiyatlarının Düşmesinin Ekonomiye Etkileri
2.4.1.2. Wicksell – Emtia Fiyatları ve Paranın Dolaşım Hızı
2.4.1.3. Wicksell – Doğal Faiz Oranı ve Piyasa Faiz Oranı Ayrımı
2.4.1.4. Wicksell – Tam Rekabet Şartlarının Yetersizliği
2.4.1.5. Wicksell – Krizler Konusundaki Düşünceleri
2.4.2. Avusturya Okulu’nun Ekonomi Bilimine Katkısı ve Krizler Hakkındaki
Görüşleri
2.4.2.1. Avusturya Okulu’nun Kuruluşu
2.4.2.2. Avusturya Okulu’nun Ekonomi Alanındaki Genel Düşünceleri
2.4.2.3. Menger’in Ekonomi Bilimine Katkısı ve Kapitalist Sistemdeki
Krizler Konusundaki Düşünceleri
2.4.2.4. Böhm-Bawerk’in Ekonomi Bilimine Katkısı ve Kapitalist
Sistemdeki Krizler Konusundaki Düşünceleri
2.4.2.5. Wieser’in Ekonomi Bilimine Katkısı ve Kapitalist Sistemdeki
Krizler Konusundaki Düşünceleri
2.4.2.6. Avusturya Okulu’nun Diğer Mensuplarının Kapitalist Sistemdeki
Krizler Konusundaki Düşünceleri
2.5. MINSKY’NİN KAPİTALİST SİSTEMDE MEYDANA GELEN
KRİZLER HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ2.5.1. Minsky’nin Krizler Hakkındaki Çalışmaları
2.5.1.1. Minsky – Keynes’in “Genel Teori”sinin Yorumu
2.5.1.2. Minsky – İkili Fiyat Sistemi
2.5.1.3. Minsky – Finansal Sistemin Kırılganlığı ve Şirketlerin Borçlanma
Durumları
2.5.1.4. Minsky – “Finansal İstikrarsızlık Hipotezi”
2.5.1.5. Minsky – Krize Karşı Alınacak Önlemler
2.6. PARA KRİZİ MODELLERİ2.6.1. Birinci Nesil Para Krizi Modelleri (Kanonik Model)
2.6.2. İkinci Nesil Para Krizi Modelleri
2.6.3. Üçüncü Nesil Para Krizi Modelleri
2.6.4. Dördüncü Nesil Para Krizi Modelleri
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder